Światowy Kongres "Kraj – Emigracja"
03-06.09.2022 ROKU, Warszawa

Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”
zorganizował Światowy Kongres Kraj -Emigracja,
który odbywa się w Warszawie w 2022 roku.

Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" serdecznie dziękuje wszystkim, którzy zdecydowali się uczestniczyć w nadchodzącym Światowym Kongresie "Kraj – Emigracja". Spotkamy się niebawem w Warszawie w gronie ponad 350. Polaków z 34 krajów, reprezentujących 6 kontynentów: : Europę, Amerykę Północną, AmerykęPołudniową, Australię i Nową Zelandię, Azję i Afrykę. To wspaniała odpowiedź na nasz apel o włączenie się w jakże potrzebną dyskusję o naszej wspólnej przyszłości i przyszłości naszej Ojczyzny.

Będzie to wydarzenie bezprecedensowe, bo drugie w takiej skali i wadze problemowej w naszej historii spotkanie środowisk polonijnych i wszystkich zaangażowanych instytucjonalnie i emocjonalnie w tą tematykę. Pierwsze odbyło się w Watykanie w roku 1990, wówczas na zaproszenie Ojca Świętego Jana Pawła II, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, kiedy to dyskutowano o możliwych relacjach Polaków mieszkających za granicą z Ojczyzną.

Wówczas to papież Polak zwracając się do Polonii wskazał perspektywę naszych przyszłych działań: nie można o Was myśleć, wychodząc od pojęcia „emigracja" trzeba myśleć, wychodząc od rzeczywistości „Ojczyzna". (…) Ojczyzna, to nasza wspólna Matka, to nasz wielki zbiorowy obowiązek. Jesteśmy za nią odpowiedzialni.

Nie bez przyczyny pojawiło się to nawiązanie do słów Cypriana Kamila Norwida, który patriotyzm podnosił do rangi najwyższej wartości. Swoją postawą i twórczością udowodnił, że można jednocześnie odwoływać się do narodowej i europejskiej tradycji, być odważnym nowatorem i krytycznie analizować przejawy życia społecznego i politycznego, a wszystko w perspektywie uniwersalnego w czasie imperatywu działania na rzecz i dla dobra ojczyzny. Norwid, poeta tułacz, który przeżył swą młodość w kraju, a lata dojrzałe na emigracji, doskonale zdawał sobie sprawę z wartości jaką stanowi macierz, Jan Paweł II zaś idąc za ta myślą wskazuje na konsekwencje którymi winny być troska i indywidualne zaangażowanie każdego z nas dla realizacji dobra wspólnego, tak akcentowanego w katolickiej nauce kościoła.

W tym roku stojąc przed nowymi wyzwaniami zobowiązani jesteśmy do wspólnego namysłu nad przyszłością naszego kraju, roli w jego rozwoju Polaków mieszkających za granicą i form współdziałania na rzecz dobra naszego kraju. Służyć temu będą kongresowe spotkania z przedstawicielami najwyższych władz państwowych, przedstawicielami nauki, ekspertami w formie debat na tematy bezpieczeństwa, gospodarki, tożsamości kulturowej, budowania wspólnoty Polaków na świecie i wielu innych określających naszą tożsamość i perspektywy rozwoju.

Dla wszystkich, którzy z różnych względów nie mogą brać udziału w Kongresie osobiście, szykujemy możliwie najpełniejszą relację w portalu dedykowanym temu wydarzeniu. Obiecujemy dokumentację fotograficzną, streaming najważniejszych spotkań, debat, dyskusji i streszczenia poruszanych tematów. Współczesna technika gwarantuje szybki przekaz treści, więc każdy, komu bliskie sercu są zagadnienia Polonii i jej więzi z ojczyzną, będzie mógł wirtualnie uczestniczyć w Kongresie.

Kongres odbywał się pod patronatem honorowym
prezydenta RP Andrzeja Dudy

Dla dobra ojczyzny

Kongres "Kraj – Emigracja" zorganizowany przez Stowarzyszenie "Wspólnota Polska", który odbył się we wrześniu w Warszawie, jak widać z dzisiejszej perspektywy był wydarzeniem bezprecedensowym i to z kilku powodów. Po pierwsze stanowił drugie w historii - w takiej skali - zgromadzenie Polonii i Polaków mieszkających poza ojczyzną, dla których dobro kraju jest kwestią najwyższej wagi. Dla przypomnienia pierwsze odbyło się również z inicjatywy Wspólnoty Polskiej w Watykanie, na zaproszenie Ojca Świętego Jana Pawła II, w roku 1990 po odzyskaniu przez Polske niepodległości. Drugim powodem jest tematyka poruszana na Kongresie, a zwłaszcza aspekty akcentującące pomyślność Polski traktowanej jako wspólnego dobra wszystkich identyfikujących się z naszą historią i kulturą. Po trzecie wreszcie pilna potrzeba redefiniowania celów jakie stoją przed polską diasporą w obliczu zmieniającego się świata geopolitycznego i gospodarczego. Zawsze mówiono wiele o "nowych wyzwaniach", ale dzisiaj jest to rzeczywistość, która faktycznie zmusza nas do działania.

W polskiej tradycji przywiązani jesteśmy do wartości i symboli, w wielu sytuacjach wyznaczających kierunek naszej aktywności. Powszechnie uzanany za cnotę patriotyzm opisywany byłą na wiele sposobów, często w zależności od aktualnej sytuacji naszej państwowości. Mają one jednak wspólne cechy, które w syntetycznych słowach do Polonii przedstawił Jan Paweł II w roku 1990: Ojczyzna, to nasza wspólna Matka, to nasz wielki zbiorowy obowiązek. Jesteśmy za nią odpowiedzialni.

To punkt wyjścia i cel jednocześnie. Norwidowskie podniesienie patriotyzmu do rangi wartości najwyższej ma bowiem konsekwencje w równej mierze dla polskiej społeczności jako całości, jak dla naszych idywidualnych losów. Uniwersalny imperatyw działania na rzecz i dla dobra ojczyzny nie traci na znaczeniu po przekroczeniu polskich granic. Można by powiedzieć, że wręcz przeciwnie, bo poza krajem każdy z nas staje się emisariuszem szlachetnych wartości jakie konstytuowały polską kulturę i tradycji przodków dumnie kroczących przez historię Europy i świata. I każdy z nas na emigracji - z wyboru czy przymusu - jest ambasadorem Rzeczypospolitej, na którym ciąży - poeta rzekłby "słodki" - obowiązek świadczenia o historycznej prawdzie dziejów krainy naszych ojców.

To co powiedzieliśmy dotychczas, to głównie perspektywa historyczna, ważna ze względu na swoją rolę tożsamościową, mówiąc językiem bliskiego nam romantyzmu, rolę opoki dającej niezachwianą podstawę do działania. Ale to nie koniec powinności. Równie ważne jak dbałość o tradycję jest spojrzenie w przyszłość. Jaki wkład własny możemy wnieść w pomnażanie tego dorobku przeszłych pokoleń? Nasuwają się tu na myśl pozytywistyczne przykłady pracy u podstaw, wydawałoby się niewiele znaczących, ale konsekwentnych działań, które krok po kroku budują większe dzieło. Postawą własną dajemy świadectwo zauważane przez innych, a jeżeli zaakcentujemy w tym odniesienie do ojczyzny, to tym samym realizujemy osobisty wymiar patriotyzmu.

W oficjalnych apelach czy deklaracjach, ze względu na uogólnienia bądź abstrakcyjność języka opisującego idee, często ginie pojedyncza osoba, na której spoczywa moralny i faktyczny - w działaniu - obowiązek ich wypełnienia. To może być deprymujące lub zniechęcające, jednak sytuacja zmienia się diametralnie w okolicznościach bezpośredniego spotkania grupy osób, do których skierowane są owe apele. Tak było w przypadku Kongresu "Kraj - Emigracja". Stało się jasnym, że Polaków zainteresowanych osobistą aktywnością na rzecz i dla dobra ojczyzny jest wielu. Przyjechali do Warszawy ich przedstawiciele, którzy kongresowe przesłanie zawiozą do środowisk polskich na wszystkich kontynentach. Czuli potrzebę wysłuchania opinii osób mających bieżący, bezpośredni wpływ na to co dzieje się w Polsce oraz jej rozwój. Dzięki różnorodnym tematycznie panelom dyskusyjnym poznali różne aspekty polskiej rzeczywistości, od sytuacji geopolitycznej, przez gospodarczą do kulturowej. Mogli wyrobić sobie własne opinie o polskiej pomocy walczącej Ukrainie, naszym codziennym życiu obarczonym skutkami postpandemicznego kryzysu rozgrywającego się w cieniu wojny za wschodnią granicą i cenie jaką przychodzi płacić za obronę podstawowych wartości humanitarnych w imę tak bliskiej na idei solidarności.

Kongres i pobyt w Polsce przyniósł uczestnikom, którzy zjechali się z całego świata, olbrzymi ładunek emocjonalny. Wiemy to na podstawie rozmów do jakich była wreszcie okazja. Z potrzeby serca i kongresowych przemyśleń, tak jak ponad trzydzieści lat temu w Rzymie, powstał apel przyjęty jednomyślnie przez wszystkich uczestników. Przesłanie, co warto podkreślić apolityczne, propaństwowe, uniwersalne - co oznacza różnorodność form jego realizacji, na miarę możliwości i potrzeb w śrowiskach kraju zamieszkania i ważne na lata bez względu na zmieniającą się koniunkturę oraz zewnętrzne uwarunkowania. Apel budzący sumienia i mobilizujący do działania, jednoczący Naród we wspólnocie wartości. Symbolicznie odczytał go ksiądz dr Zdzisław Malczewski S.Chr, Rektor Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii. Dlaczego symbolicznie - spytać może ktoś mniej zorientowany w polonijnej rzeczywistości? - dlatego, że reprezentował jedną z najstarszych emigracji polskich oraz Kościól Kaloticki, który zawsze był wyrazicielem i podporą dla naszych narodowych racji, zwłaszcza w trudnych czasach utraty niepodległości.

PAI

APEL DO POLONII ŚWIATA

Historyczna Konferencja 1990

W październiku 1990 roku, w Rzymie, pod duchowym patronatem Ojca Świętego Jana Pawła II, Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” zorganizowało pierwsze od zakończenia II wojny światowej, oficjalne spotkanie reprezentantów całego polskiego narodu – Konferencję „Kraj – Emigracja”. Wzięli w niej udział przedstawiciele organizacji polonijnych i polskich z 22 krajów świata oraz delegacja Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Wyzwaniem, jakie stało przed uczestnikami spotkania było odbudowanie zaufania między Polską a Polonią i Polakami za granicą, zasypanie podziałów i uczynienie nas na powrót jednym narodem, prawdziwą Wspólnotą.

Konferencja zakończyła się sukcesem. Jej owoce zbieramy do dnia dzisiejszego, w niej mają źródło dzisiejsze relacje z Polonią i Polakami za granicą, wszelkie formy współpracy i rozbudowanej pomocy. Wielka w tym zasługa Ojca Świętego Jana Pawła II, który zarówno podczas tej Konferencji, jak i w trakcie licznych spotkań z Polonią na całym świecie przypominał o wartości, jaką jest Polska, o powołaniu do życia we wspólnocie, jaką jest naród.

Kongres 2022 - Trzy dekady później

Dzisiaj, po ponad trzech dekadach od tamtych wydarzeń, stoimy przed nowymi wyzwaniami. Zmienia się sytuacja międzynarodowa Polski i status Polaków na świecie co skłania do poważnego namysłu, do uzgodnienia wspólnych celów, które pozostając poza naturalnym, bieżącym sporem politycznym, pozwolą na budowanie bezpieczeństwa i pomyślności naszej wspólnej ojczyzny i wspólnoty Polaków na świecie.

Poza Polską obecnie żyje co najmniej 20 milionów Polaków i osób przyznających się do polskiego pochodzenia, których łączy polska kultura, język i historia. To wielki potencjał kulturowy, społeczny i gospodarczy.

Nasi rodacy, żyjący poza granicami ojczyzny, pozostają częścią narodowej wspólnoty i troska o przyszłość Polski, pozostaje także ich udziałem.

W obliczu nowych wyzwań

W obliczu nowych wyzwań XXI wieku, chcemy doprowadzić do ponownego spotkania i debaty reprezentantów Polonii i Polaków z zagranicy, Kościoła Katolickiego, wybitnych przedstawicieli życia publicznego oraz Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” nad polską racją stanu, tożsamością kulturową, nad rolą Polonii i Polaków z zagranicy w budowaniu ojczyzny – bezpiecznego i przyjaznego domu, w pielęgnowaniu wspólnoty wszystkich, którzy polską kulturę, język i historię uważają za swoje.

Wspólna debata, zdefiniowanie celów i uzgodnienie środków jest niezbędne, aby obecne pokolenie Polaków sprostało wyzwaniom, jakie niosą nadchodzące czasy.

Rada Programowa Kongresu

Audiencja prywatna u Ojca Świętego

Tego dnia wszyscy uczestnicy konferencji zostali przyjęci na audiencji prywatnej u Ojca Świętego Jana Pawła II. Spotkanie było ogromnym przeżyciem dla wszystkich zebranych, pierwszy raz tak licznie reprezentujących Polonię z całego świata, tych z Zachodu i Wschodu.

Słowa Jana Pawła II podczas audiencji

Drodzy Bracia i Siostry, umiłowani Rodacy,

Z Polonią całego świata spotykałem się wiele razy: tu, w Rzymie, i w innych miejscach, ale takiego spotkania jak dzisiejsze jeszcze nie było. Posiada ono charakter wyjątkowy. Razem zgromadziła się Polonia, Polacy zamieszkali za granicą oraz przedstawiciele z Kraju.
(…)
Powiedziałem na wstępie, że jest to spotkanie wyjątkowe, gdyż jest wynikiem nowej sytuacji, w jakiej znalazła się Polska, Europa i cały świat. Jest to spotkanie szczególne, bo został nawiązany pierwszy oficjalny kontakt z Polonią i Polakami całego świata. Przypominają mi się słowa, jakie wypowiedziałem do Polaków w Londynie w dniu trzydziestym maja 1982 roku. Mówiłem wówczas: nie można o Was myśleć, wychodząc od pojęcia „emigracja" trzeba myśleć, wychodząc od rzeczywistości „Ojczyzna".
(…)
Dzisiaj są wśród nas obecni Polacy, delegaci Polaków zamieszkałych na Litwie, Łotwie, Białorusi, Ukrainie, w Czechosłowacji, Węgrzech i w Rumunii. Nie są oni emigracją, ale zechcieli uczestniczyć w tym spotkaniu Polonii i Polaków. ... Do nich kieruję gorące słowa powitania, cieszę się wspólnie z nimi i razem z nimi dziękuję Bogu serdecznie za ten upragniony dar spotkania. Wasza historia nacechowana jest tragizmem. Zachowaliście jednak wiarę ojców. Łączy Was tradycja wieloletniej, heroicznej walki o utrzymanie własnej narodowości. Jesteście bogaci doświadczeniami lat walki o zachowanie i umocnienie swej tożsamości. Nigdy nie zapomnieliście o Ojczyźnie dzięki Waszemu przywiązaniu do polskiej tradycji i legendarnemu wprost patriotyzmowi.
(…)
Możemy być dumni z tego, co mamy. Dlatego tak bardzo ważne jest, by czuć się Polakiem, mieć świadomość polskich korzeni, które sięgają tysiąca lat, a czerpią swą siłę z chrześcijańskiej wiary i kultury europejskiej. Świadomość tych związków, a zarazem świadomość wartości własnej kultury pomogą nam właściwie ocenić samych siebie i zwiększą poszanowanie kultury innych narodów. Jesteśmy odpowiedzieli za Polskę, za to, co ona stanowi, i za to, co od niej otrzymaliśmy i otrzymujemy.
(…)
Ojczyzna, to nasza wspólna Matka, to nasz wielki zbiorowy obowiązek. Jesteśmy za nią odpowiedzialni.
Wszystkich polecam Bogu w modlitwie i proszę Panią Jasnogórską, aby opiekowała się naszą Ojczyzną i wszystkimi Polakami w kraju i poza jego granicami.

SŁOWA JANA PAWŁA II DO POLONII

KONFERENCJA KRAJ-EMIGRACJA W ROKU 1990